Unia Europejska zdecydowanie opowiada się za Ukrainą
Od początku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie zapewniamy Kijowowi pomoc polityczną, finansową, humanitarną i wojskową. To Parlament Europejski był pierwszą instytucją europejską, która wezwała do przyznania Ukrainie statusu kraju kandydującego do Unii Europejskiej i do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Ukrainą – podkreśla w rozmowie z naszą redakcją Roberta Metsola Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego.
Jakie są główne priorytety Parlamentu Europejskiego w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa państwom sąsiadującym z Rosją i Ukrainą, w tym Polski?
Agresja Rosji na Ukrainę ma niezaprzeczalny wpływ na europejską architekturę bezpieczeństwa. Szczególnie odczuwają to państwa członkowskie graniczące z Rosją i Białorusią. Uświadomiło to nam, że pokój nie jest dany raz na zawsze i że musimy poważnie myśleć o własnym bezpieczeństwie i obronie. Tego oczekują nasi obywatele. Tego oczekują polscy obywatele. Oznacza to dla nas podjęcie większego wysiłku w budowaniu realnych ram współpracy w zakresie obronności, komplementarnych a nie konkurujących z NATO, które to pozostaje głównym gwarantem bezpieczeństwa w Europie.
Aby osiągnąć większą autonomię w zakresie ochrony naszych obywateli, musimy inwestować więcej i w bardziej inteligentny sposób w nasze zdolności obronne. Musimy skupić się na stworzeniu skutecznych ram regulacyjnych z mniejszą biurokracją, uproszczonymi i zharmonizowanymi procedurami dla przemysłu obronnego oraz możliwościami dla naszych małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze obronnym.
Nie oznacza to, że jesteśmy bezczynni. W 2023 roku przyjęliśmy rozporządzenia o wspieraniu produkcji amunicji oraz o ustanowieniu instrumentu wzmacniającego wspólne zamówienia publiczne w dziedzinie obronności. Co więcej, w kwietniu tego roku Komisja Europejska przedstawiła Europejską Strategię Przemysłu Obronnego wraz z wnioskiem legislacyjnym dotyczącym Europejskiego Programu Przemysłu Obronnego. Dzięki nim zwiększymy koordynację potrzeb obronnych państw członkowskich i pobudzimy współpracę przemysłową oraz wspólne badania w dziedzinie obronności. Chcemy zapewnić naszym obywatelom poczucie bezpieczeństwa.
Jakie działania podjął ostatnio Parlament Europejski w celu zwiększenia wsparcia dla Ukrainy?
To Parlament Europejski był pierwszą instytucją europejską, która wezwała do przyznania Ukrainie statusu kraju kandydującego do Unii Europejskiej i do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Ukrainą.
Ponad to, w tym roku przyjęliśmy Instrument na rzecz Ukrainy o wartości 50 miliardów euro, aby zapewnić przewidywalne wsparcie finansowe Kijowowi w latach 2024-2027 na krótkoterminowe potrzeby państwa oraz na średnioterminowe projekty w zakresie odbudowy i modernizacji kraju.
Od początku rosyjskiej inwazji wojskowej na Ukrainę w lutym 2022 r. Parlament Europejski zapewnia bezprecedensowy poziom wsparcia dla Rady Najwyższej Ukrainy w celu zapewnienia stabilnej i skutecznej pracy ukraińskiego Parlamentu w czasie wojny. W zeszłym roku odnowiliśmy naszą umowę o współpracy z Radą Najwyższą Ukrainy w zakresie wsparcia demokracji parlamentarnej. Celem jest dostosowanie standardów parlamentaryzmu z centralną rolą budowania konsensusu i dialogu, wzmocnienie roli Rady w zakresie stanowienia prawa, oraz pobudzenie wymiany między Posłami do Parlamentu Europejskiego i Parlamentarzystami z Ukrainy.
Rozpoczęliśmy również współpracę pomiędzy komisjami parlamentarnymi w celu wymiany informacji na temat prawodawstwa unijnego i przygotowania Rady Najwyższej Ukrainy do nadzoru nad negocjacjami akcesyjnymi z Unią Europejską.
Wszystko to okazało się bardzo ważnymi narzędziami wzmacniającymi nasze partnerstwo z Radą Najwyższą Ukrainy. Dodatkowo planujemy ustanowić stałą obecność Parlamentu Europejskiego w Kijowie w celu dalszego rozwijania i wspierania naszych powiązań z ukraińskim Parlamentem i narodem ukraińskim.
Rolnicy w całej Europie buntują się przeciwko niekontrolowanemu napływowi produktów rolnych z Ukrainy, a nawet z Rosji, jak można temu zaradzić?
Rozpoczynając wojnę przeciwko Ukrainie w lutym 2022 r. Kreml zaczął używać dostęp do żywności jako broń uniemożliwiając eksport ukraińskiego zboża poprzez zablokowanie szlaków na Morzu Czarnym. W obliczu odmowy Moskwy przepuszczenia statków towarowych i mając na uwadze konieczność wspierania wysiłków wojennych Kijowa, Unia Europejska zawiesiła kontyngenty i cła na ukraińskie produkty rolne. To pozwoliło Ukrainie zabezpieczyć swój eksport i nadal gwarantować globalne bezpieczeństwo żywnościowe.
Jednak w międzyczasie kilka państw członkowskich Unii Europejskiej zgłosiło gwałtowny wzrost importu ukraińskich produktów rolnych i zakłócenia na ich rynkach. Zwiększyło to niezadowolenie europejskich rolników, którzy w ostatnich latach odczuli negatywne skutki rosnących kosztów energii i produkcji. Malejące przychody postawiły ich w trudnej sytuacji. Musieliśmy odpowiedzieć na obawy naszych rolników.
W kwietniu tego roku Parlament Europejski osiągnął tymczasowe porozumienie z Radą w sprawie przedłużenia autonomicznych preferencji handlowych dla Ukrainy do 5 czerwca 2025 roku. Odnowienie to potwierdza niezachwiane wsparcie polityczne i gospodarcze Unii dla Ukrainy po dwóch latach niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji Rosji. Jednocześnie Unia postanowiła wzmocnić ochronę wrażliwych produktów rolnych, takich jak drób, jaja, cukier, ale także miód, kasza, owies i kukurydza, odpowiadając w ten sposób na poważne obawy najbardziej dotkniętych państw członkowskich i europejskich rolników.
Równolegle Unia Europejska pracuje nad zwiększeniem ceł na rosyjskie zboża wprowadzane na nasz rynek wewnętrzny, aby zniechęcić do ich zakupu. Będzie to miało nie tylko charakter polityczny, pozbawiając Moskwę kolejnego źródła dochodów, ale także prewencyjny.
Czy rozważane są środki dyplomatyczne, aby przyspieszyć zakończenie wojny na Ukrainie, jeśli tak, to jakie?
Nasza solidarność z Ukrainą jest niezachwiana, podobnie jak nasze poparcie dla jej niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej. Parlament Europejski popiera formułę pokojową przedstawioną przez Prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w październiku 2022 roku. Jest to najbardziej kompleksowy plan trwałego i sprawiedliwego pokoju dla Ukrainy i Ukraińców.
Od czasu przedstawienia tego planu pokojowego zorganizowano międzynarodowe konsultacje, które odbyły się w Danii, Arabii Saudyjskiej, na Malcie i w Szwajcarii w celu omówienia jego kluczowych zasad. W czerwcu tego roku, w Szwajcarii odbędzie się szczyt wysokiego szczebla w sprawie pokoju na Ukrainie w celu kontynuowania tych dyskusji na najwyższym szczeblu politycznym. Jednak aby osiągnąć korzyści dla procesu pokojowego, kluczowe jest zapewnienie szerokiego udziału w tym szczycie jak największej ilości krajów, w tym z Globalnego Południa.
Jednakże nie może być pokoju bez sprawiedliwości, bez wolności, bez godności czy poza Ukraińcami. Rosja, rozpoczynając nielegalną wojnę przeciwko Ukrainie, poważnie naruszyła prawo międzynarodowe, a w szczególności Kartę Narodów Zjednoczonych. Za sprowadzenie zniszczenia i cierpienia na niewinnych Ukraińców, Kreml musi zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Parlament Europejski z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie Międzynarodowego Centrum Ścigania Zbrodni Agresji Przeciwko Ukrainie w Hadze. Popieramy trwające dochodzenie prowadzone przez prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego w sprawie sytuacji na Ukrainie w oparciu o domniemane zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości i ludobójstwo. Ponadto Parlament Europejski wzywa do powołania specjalnego trybunału w celu zbadania i ścigania zbrodni agresji przeciwko Ukrainie popełnionej przez przywódców Rosji i ich sojuszników.
Rozmawiał Jacek Szczęsny
