Jak funkcjonować w świecie pełnym stresu i chaosu

Wrażliwość jest cechą obecną u każdego z nas, lecz w różnym stopniu natężenia. Ma podłoże zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. 20-30% populacji stanowią osoby wysoko wrażliwe (OWW), 30% z nich to ekstrawertycy. I tu możemy obalić jeden ze stereotypów, że wysoka wrażliwość dotyczy tylko introwertyków. Otóż nie…

Osoby wysoko wrażliwe charakteryzuje:

▪ większa świadomość różnych subtelności (mimiki, mowy ciała, tonu głosu)

▪ głębsze przetwarzanie informacji

• kreatywność, wnikliwość, empatia
• bardziej rozwinięta inteligencja emocjonalna

▪ większa podatność na stres i przytłoczenie, chociażby z uwagi na wchłanianie emocji innych ludzi

• silniejsze przeżywanie trudnych historii
• głębsze zastanawianie się nad doświadczeniami swoimi i innych

▪ większa wrażliwość na stymulację, przebodźcowanie - niekorzystnie na nie wpływa np. presja czasu

• większa trudność z przystosowaniem się do nowych okoliczności
• potrzeba dłuższego czasu na odpoczynek i złapanie równowagi
• duża wrażliwość emocjonalna, fizyczna i sensoryczna
• naturalna skłonność do tworzenia głębokich więzi z innymi

Wrażliwość to nie tylko emocje i własne doświadczenia. To także większa czułość zmysłowa na bodźce zewnętrzne. To bogaty świat wewnętrzny, większa refleksyjność, skłonność do marzeń.

OWW znajdują przyjemność w sztuce, muzyce, w kontaktach międzyludzkich i na łonie natury.

Stres a wysoka wrażliwość

Kluczowe jest kompleksowe dbanie o siebie z uwagi na większe narażenie na stres osób wysoko wrażliwych. Sen, zdrowa zbilansowana dieta, relaks, aktywność fizyczna, zaopiekowanie się sobą czyli uważność na swoje potrzeby, a także ograniczenie kofeiny i alkoholu, działań niesprzyjających oraz tych ponad swoje możliwości wpłynie pozytywnie i wzmacniająco na ich funkcjonowanie. Im więcej spokoju, tym lepsze mierzenie się z codziennymi wyzwaniami oraz nieoczekiwanymi wydarzeniami.

Badania naukowe potwierdzają, że niesprzyjające, obciążające warunki środowiskowe osób wysoko wrażliwych korelują z występowaniem zaburzeń nerwicowych, depresją czy chorobami psychosomatycznymi. Zaś funkcjonowanie i wzrastanie w pozytywnym środowisku sprawia, że są często zdrowsze i szczęśliwsze niż osoby niewysoko wrażliwe.

Życie zawodowe osób wysoko wrażliwych

W pracy zawodowej niezwykle ważna jest samoświadomość tego, w jakich warunkach czujemy się komfortowo, a jakie sprawiają, że ponosimy zbyt duże koszty psychiczne, emocjonalne i fizyczne. Dopasowanie miejsca pracy do swoich predyspozycji wydaje się być najlepszym rozwiązaniem. Nie zawsze jest to możliwe, ale  mając na to wpływ budujemy w sobie duże poczucie sprawczości. Open space raczej nie będzie dobrym miejscem dla osoby wysoko wrażliwej z uwagi na dużą podatność na przestymulowanie. Otwartość na ludzi i duża empatia mogą stać się uciążliwe dla OWW jeśli w zespole, z którym współpracuje ma do czynienia z osobami niestabilnymi emocjonalnie, zbyt wylewnymi, szukającymi pocieszenia czy zbyt intensywnie reagującymi. Osoby wysoko wrażliwe odczuwają zmieniającą się atmosferę w pracy zespołowej, wykazują się dużą kreatywnością, pracowitością i inspirują innych do działania.

Jak rozmawiać z innymi o wysokiej wrażliwości

Ważna jest psychoedukacja czyli budowanie świadomości naszych rozmówców na temat wysokiej wrażliwości i wyzwań jakie ze sobą niesie. Różnice indywidualne, nasz typ temperamentu - to, czy jesteśmy cholerykami, sangwinikami, flegmatykami czy melancholikami oraz wiele innych czynników wpływa na to, w jaki sposób funkcjonujemy. Wrażliwość jest częścią naszego temperamentu, a zatem nie ulegnie zmianie. Wiedza o tym, poszerza perspektywę spostrzegania innych i siebie oraz ułatwia akceptację. Czerpmy z tej wrażliwości, która jest piękną cechą, jednocześnie chroniąc się przed jej słabościami. W rozmowie warto zadbać o komunikację opartą na argumentach, jasnych przykładach i komunikacie „ja” mówiącym o naszych uczuciach, spostrzeżeniach, obawach. Osoby wysoko wrażliwe charakteryzują się dużą empatią, dlatego szczególną uwagę w życiu codziennym należy zwrócić na budowaniu równowagi między empatią a asertywnością. W trosce o siebie. Elementami wspierającymi mogą być szkolenia i warsztaty, indywidualne praca z psychologiem czy psychoterapeutą oraz książki na ten temat. Polecam: Elaine N. Aron „Wysoko wrażliwi” i „Wysoko wrażliwe dziecko” oraz Katarzyna Kucewicz „Kobiety, które czują za bardzo”.

Marta Osuch - psycholog ze specjalnością psychologia zmiany i kryzysu, specjalista ds. zarządzania zasobami ludzkimi, trenerka rozwoju osobistego i zawodowego, prelegentka TEDx SGH 2019, ekspertka w audycjach radiowych i programach telewizyjnych, autorka artykułów na temat roli psychologii w biznesie, organizatorka akcji społecznej „Sama definiuję swój Sukces” i projektu Projektantki Sukcesu, założycielka firmy Psychology & Business.

Fot. Marta Ciszkowska