Rola empatii w zarządzaniu
Jak empatyczne przywództwo wpływa na morale i produktywność w organizacji.
“Empatia nie jest tylko 'miłym dodatkiem' do bycia człowiekiem. To fundament, na którym budujemy wszystkie nasze zdolności do współpracy, innowacji i rozwiązania problemów.” - Brené Brown
Definicja empatii.
Empatia to zdolność postrzegania i współodczuwania emocji innych osób (emocjonalna) oraz umiejętność spojrzenia na rzeczywistość z perspektywy drugiego człowieka (poznawcza).
Empatia odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu. Współczesne organizacje coraz bardziej doceniają znaczenie empatycznego przywództwa, które ma bezpośredni wpływ na morale i produktywność organizacji.
Czym jest empatyczne przywództwo?
Przywództwo oparte na empatii może być postawą, którą prezentuje lider organizacji, czy zespołu. Objawia się w kompleksowym sposobie patrzenia na siebie, innych i otaczającą rzeczywistość przez uważność na uczucia i potrzeby oraz pryzmat empatycznej obecności w kontakcie ze sobą, innymi i organizacją. „Empatyczny” nie oznacza „pobłażliwy”, „współczujący”. Empatyczny lider to taki, który ma wgląd w siebie, rozumie swoje emocje i stojące za nimi potrzeby. Wyraża siebie konstruktywnie w kontakcie z innymi. Potrafi odczytać to co dzieje się w zespole. Stwarza przestrzeń akceptacji. Organizacja to ludzie. Oni mają swoje potrzeby. Chcą być zauważeni, wysłuchani, docenieni. Nie oznacza to, że lider będzie chciał zadowolić wszystkich. Raczej, w procesie podejmowania mądrych decyzji, w rozważny sposób odróżni fakty od emocje pracowników.
Prowadziłam proces coachingu z menedżerem dużej organizacji. Organizacja mojego klienta szkoliła swoich menedżerów, by byli “teflonowi”, po to, by empatia nie przeszkodziła mu w zarządzaniu zespołem. Do mojego klienta przyszedł jego pracownik mówiąc, że nie wykonał celu stawianego mu przez menedżera, bo jego sytuacja rodzinna jest napięta, przeżywa trudności związane ze zdrowiem bliskiej osoby. Opowiedział menedżerowi całą historię choroby, aby go zmiękczyć i wywołać współczucie, lepsze traktowanie niż członków zespołu. Menedżer w takiej sytuacji ma być odporny (“teflonowy”) na manipulację. Nie może sobie pozwolić, by empatia zepchnęła go w obszar naiwności. On tam nie chce być. On ma być sprawiedliwy dla wszystkich i nie może pozwolić na wykorzystanie, zarówno siebie jak i zespołu. Ma wymagać od siebie i innych w równym stopniu. Obrazuje to poniższy schemat:
Empatia
Naiwność Surowość
Zachowanie tej równowagi wymaga od lidera rozróżnienia powyższych postaw i prawidłowej oceny faktów i emocji.
Liderzy z taką postawą i odpowiedzialnością za organizację są również w posiadaniu zaufania i wsparcia z perspektywy zespołu. Takie rozwiązanie nie jest tylko zacieśnieniem relacji w zespole, ale także zwiększeniem wydajności pracowników, co jest kluczowe dla sukcesu organizacji.
Wysokie morale zaczyna się od wspaniałego przywództwa
Morale zespołu to ogólna opinia pracowników na temat ich organizacji lub firmy. Morale zespołu i kultura organizacyjna są ważnym krokiem do stworzenia długoterminowej satysfakcji pracowników.
Wysokie morale oznacza wysoką satysfakcję pracowników i zaangażowanie w pracę.
Niskie morale pracowników oznacza ich niezadowolenie.
Dlaczego więc warto utrzymywać morale pracowników na wysokim poziomie? Oto kilka przykładów:
Zadowoleni pracownicy którzy osiągnęli równowagę między życiem zawodowym i prywatnym, będą tworzyć pracę o wysokiej jakości. Wspierająca atmosfera w miejscu pracy, przekłada się również na redukcję poziomu stresu oraz lepszą kondycję psychiczną pracowników. Mniej zestresowani pracownicy są bardziej skupieni, kreatywni i otwarci na zmiany. Członkowie zespołu, którzy wspierają mocne strony empatycznego lidera, są bardziej skłonni do wspierania inicjatyw i angażowania się w projekty.
Wpływ empatii na produktywność
Empatyczne przywództwo ma również wpływ na produktywność organizacji.
Pracownicy, którzy się zrozumiani i wspierani, są bardziej skłonni do współpracy. Praca w przyjaznym środowisku sprzyja kreatywności.
Empatyczni liderzy potrafią stworzyć zgrany zespół pracowników, co korzystnie wpływa na niższą rotację kadr i zmniejsza koszty związane z rekrutacją.
Liderzy, którzy rozumieją indywidualne potrzeby swoich pracowników, mogą lepiej dostosować zadania i umiejętności do wykonania zespołu, co zapewnia osiągnięcie zaplanowanych rezultatów.
Jak możesz rozwijać empatię?
Proces rozwijania empatii wymaga czasu, jednak przynosi wiele korzyści dla każdego aspektu życia, w tym dla obszaru zawodowego.
Punktem wyjścia jest rozumienie własnych emocji, a to niezbędne, by zrozumieć emocje innych. Możesz o to zadbać pozwalając sobie na czas autorefleksji nad własnymi reakcjami oraz pojawiającymi się w Tobie uczuciami. W ten sposób pracujesz jednocześnie nad rozwojem swojej inteligencji emocjonalnej.
Następnie warto, byś rozwijał umiejętność słuchania oraz pobudzał swoją ciekawość. Pomoże Ci w tym zadawanie otwartych pytań i wsłuchiwanie się w udzielane Tobie odpowiedzi. Staraj się jak najlepiej zrozumieć perspektywę rozmówcy. Ćwicz aktywne słuchanie, skupiając swoją uwagę na Twoim rozmówcy i staraj się zrozumieć, co chce Tobie przekazać.
Praktykuj uważność, bo ona pozwoli Tobie być obecnym “tu i teraz”, a to niezbędne, by naprawdę słuchać i rozumieć innych. Łatwiej będzie wtedy Tobie zauważyć to, co mówi rozmówca, ale także jak wyraża pozawerbalnie językiem ciała swoje emocje, które towarzyszą wyrażanym komunikatom.
Coraz częściej w środowisku biznesowym dostrzega się, że empatia to nie tylko etyczny obowiązek, ale także swego rodzaju narzędzie realizacji strategii organizacji. Odgrywa ona ważną rolę w tworzeniu zdrowego środowiska pracy. Zapewniania sprawność i efektywność zespołom oraz budowanie pozytywnych relacji. Staje się fundamentem organizacji, promującej wzajemne wsparcie w realizacji zadań, dając siłę do konkurowania na bardzo wymagającym dziś rynku.
Małgorzata Sylwesiuk - psychoterapeutka, trener umiejętności społecznych, pedagog specjalny. Dyrektor Centrum Psychoterapii “ALIVE”.
