Od zrównoważonego rozwoju nie ma ucieczki. Wygrają ci którzy zostaną w nim mistrzami

W ostatnich dekadach firmy doradcze ochrony środowiska zyskują na znaczeniu. Ten sektor rozwija się i staje się jedną z branż z rosnącymi przychodami. Jedną z przyczyn jest coraz bardziej rozbudowany system regulacyjny, nakładający obowiązki na firmy niemal ze wszystkich branż.  Rozmawiamy z członkami zarządów firm z grupy Eko Cykl o tym, na ile jest to wyzwanie, a na ile szansa na wzrost i dla kogo.

Redakcja: Temat wymogów ochrony środowiska coraz częściej wychodzi poza media branżowe, przebija się do opinii publicznej i budzi liczne kontrowersje. Jak to wpływa na biznes doradczy? Firmy na pewno poszukują pomocy, żeby poradzić sobie w tym gąszczu przepisów? 

Piotr Grodkiewicz: Tylko w ciągu ostatniego roku mieliśmy do czynienia z przyjęciem unijnego Rozporządzenia PPWR, wdrażaniem kolejnych wymogów Dyrektywy SUP oraz planowanym wprowadzeniem od października powszechnego systemu kaucji po raz pierwszy obejmującego jednorazowe opakowania po napojach. To są regulacje, które obejmują setki tysięcy przedsiębiorstw i miliony konsumentów. Usługi doradztwa środowiskowego przestały być poboczną konsultacją i stały się naturalną częścią obsługi administracyjnej w firmach na zasadzie takiej jak np. usługi księgowości czy doradztwo podatkowe. Outsourcing w tym obszarze jest bardzo popularną formułą, ponieważ wyspecjalizowane zespoły firm doradczych dają pewność bycia zawsze na bieżąco z regulacjami. Poza tym jest duża zmienność sezonowa, jeśli chodzi o obciążenie zadaniami. W okresach spokojniejszych jedna osoba obsługuje wszystkie procesy, a w okresie sprawozdawczym nagle potrzebny jest duży zespół, żeby ze wszystkim zdążyć. Ale to szczegóły techniczne…

Mariusz Szabłowski: Dla mniejszych firm na pewno usługi zewnętrzne są bardziej opłacalne. Gwarantują elastyczność i zawsze aktualne kompetencje. Ale nawet firmy, które mają własne zespoły środowiskowe, często korzystają z naszego doradztwa, np. ze szkoleń albo audytów. Często też z doraźnej asystencji w trakcie kontroli urzędowej. Na nasze popularne szkolenie z aktualnej sytuacji w przepisach Kompendium Ochrony Środowiska uczestnicy zapisują się na kilka miesięcy naprzód. 

Redakcja: Czy te przepisy nie działają odwrotnie? Pojawiają się w debacie publicznej głosy dotyczące tego, że wyśrubowane normy środowiskowe tłumią biznes i zmniejszają konkurencyjność firm.

 

Katarzyna Michniewska: Nie ma regulacji idealnych. I my też wiele pomysłów legislacyjnych krytykujemy. Jako członek Rady Polskiej Izby Gospodarki Odpadami oraz Rady Głównej Konfederacji Lewiatan miewam na biurku wiele stanowisk krytycznych wobec wielu regulacji. To są niezwykle złożone obszary i dobrze jest, jeśli ramy regulacyjne są na bieżąco weryfikowane w praktyce ekonomicznej i konsultowane ze środowiskiem. Ale można śmiało powiedzieć, że nasi klienci w przeważającej liczbie nie podważają zasadności przepisów ochrony środowiska. To jest przecież odpowiedzialność za zdrowie publiczne - czystość wody, powietrza, gleb pod uprawy żywności. Przeciwnie, zauważamy, że w ostatnich latach przedsiębiorcy już na wejściu przychodzą do nas z większą wiedzą i wciąż mają nowe pytania. Chcą lepiej rozumieć wpływ swojej działalności na środowisko. Przeszkoliliśmy tysiące przedsiębiorców, zwiększając ich kompetencje nie tylko dlatego, że muszą oni przestrzegać przepisów, ale też dlatego, że chcą realnie mieć jak najbardziej korzystny wpływ na jakość środowiska w Polsce.

Redakcja: Czyli względy etyczne mają w tym przypadku znaczenie decydujące?

 

Piotr: Nie tak należy na to patrzeć. Zasoby środowiskowe lub - jak to się mówi fachowo - “usługi ekosystemowe” to ważne źródło wartości biznesowej. Warto przypomnieć tegoroczny raport Global Risks Report Światowego Forum Ekonomicznego. On identyfikuje zagrożenia związane z degradacją środowiska jako poważne ryzyko dla globalnej stabilności, obok m.in. zagrożeń konfliktami zbrojnymi. 2024 był najgorętszym rokiem na Ziemi od początku prowadzenia pomiarów i był znacząco dotknięty ekstremalnymi zdarzeniami związanymi z pogodą, takimi jak powodzie czy rozległe pożary. W krótszej perspektywie jako największe ryzyko wskazywane jest zanieczyszczenie, a w dłuższej utrata różnorodności biologicznej i załamanie się ekosystemów. Pięć z 10 wymienionych w raporcie największych zagrożeń dla dobrostanu ludzi to ryzyka środowiskowe. To wszystko są bezpośrednie zagrożenia dla prowadzenia działalności gospodarczej. Oprócz oczywistych przykładów, np. lokalne ryzyko utraty dostępu do czystej wody, istnieją też ryzyka pośrednie, np. wzrost kosztów odszkodowań za skutki klęsk żywiołowych czy nawet niemożność ubezpieczenia jakiejś działalności ze względu na rosnące ryzyko ekstremalnej pogody. Już teraz następują też okresowe zakłócenia lub nawet wstrzymanie łańcucha dostaw z powodu zdarzeń środowiskowych występujących w innych regionach świata. Przedsiębiorcy wiedzą, że interes biznesowy wymaga ochrony środowiska i zachowania jego funkcji w jak największym stopniu.

 

Katarzyna: Poza tym stosunek do środowiska ma obecnie ogromny wpływ na wizerunek firmy w oczach konsumentów. Widzimy to po naszych klientach, którzy chętnie chwalą się certyfikatami realizacji Publicznych Kampanii Edukacyjnych w obszarze ekologii, które w ich imieniu prowadzi Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań SA. Dzięki tym firmom edukacja ekologiczna może zyskać prawdziwy rozmach i być realizowana na tysiąc sposobów. Te firmy sprawiają, że możemy zlecać produkcję muzycznych spektakli teatralnych wykorzystujących efekty multimedialne i powietrzne akrobacje. My uznajemy tych przedsiębiorców za EkoMecenasów Sztuki. Firmy też chwalą się swoją kooperacją z naszą spółką doradczą. W tym roku kolejnych już przedsiębiorców z tego grona nagrodziliśmy tytułem Lidera Odpowiedzialności Środowiskowej. To są dla ich konsumentów wyraźne sygnały, że działania proekologiczne nie są w ich przypadku jedynie dodatkiem, ale tak naprawdę treścią biznesu. Reputacja firmy w obszarze poszanowania dla środowiska ma też coraz większe znaczenie dla potencjalnych pracowników. Młodzi ludzie coraz częściej świadomie wybierają pracodawców, którzy odpowiedzialnie podchodzą do wyzwań ekologicznych. Takich właśnie ludzi poznajemy przez naszą kampanię karierawekologii.pl. Co chcemy wyraźnie podkreślić to to, że oczywiście działania na rzecz ochrony środowiska są jak najbardziej postępowaniem etycznym, ale to nie jest żaden altruizm. Firmy robią to w poczuciu odpowiedzialności za otoczenie społeczne, ale też w swoim dobrze pojętym interesie. Promocja takich działań naturalnie zawsze się przyda. Dlatego z radością przyjęliśmy na nasz pokład żużlowego mistrza świata Pana Tomasza Golloba, z którym razem realizujemy kampanię “Emisje pod kontrolą”. 

Redakcja: Ale jednak podwyższa to koszty działalności, prawda?

Piotr: Niekoniecznie. W ramach działalności doradczej wykonaliśmy setki audytów zakładów przemysłowych, punktów handlowych i biur. W wielu z tych miejsc byliśmy w stanie zaproponować modernizację procesów, które generują oszczędności. Uczymy też naszych klientów, jak zarabiać na odpowiedzialnej gospodarce odpadami, pozyskując dokumenty potwierdzające recykling, które mają wartość rynkową. 

Mariusz: Poza tym, korzystając z bieżących usług nasi klienci unikają pułapek, które mogłyby skończyć się dla nich karami albo opłatami.

Redakcja: Jak to?

Mariusz: Kary za niedopełnienie obowiązków ewidencyjnych czy sprawozdawczych mogą być bardzo wysokie. Nawet jeśli firma nie robi nic złego dla środowiska, ale zapomni złożyć wymagane sprawozdanie albo zaktualizować wpis do Bazy danych o produktach i odpadach (popularnie Baza BDO), to może na nią zostać nałożona kara, grzywna, a nawet zakaz prowadzenia działalności. Wychodząc naprzeciw przedsiębiorcom, którzy chcą szybko sprawdzić swoją sytuację stworzyliśmy nasze autorskie narzędzie: Raport Twój Profil Środowiskowy. To jest innowacyjny, udostępniony przez nas nieodpłatnie na rynku produkt. Jednym kliknięciem można wygenerować raport, który pokazuje, jak firma wypada w rejestrze BDO. W bardzo prosty sposób zaprezentowane są w nim elementy sugerujące zgodność wpisu z prowadzoną działalnością, jak również obszary o potencjalnie wysokim ryzyku niezgodności i braku realizacji obowiązków środowiskowych.

 

Katarzyna: Poza tym nie należy zapominać, że dzięki współpracy z Eko Cykl Organizacją Odzysku Opakowań SA tysiące firm mogą zostać zwolnione z opłaty produktowej, ponieważ osiągają wymagany prawem poziom recyklingu poszczególnych surowców opakowaniowych.

 

Redakcja: Zaczęliśmy od tego, że przepisy ochrony środowiska bardzo dynamicznie się zmieniają i że przedsiębiorcom trudno jest się w nich rozeznać na bieżąco i dlatego korzystają z usług doradztwa środowiskowego oraz wsparcia organizacji odzysku opakowań. Czy jest na horyzoncie oddech? Czy widać koniec tych zmian?

 

Piotr: Tego w najbliższym czasie nie można oczekiwać. Ale tak zupełnie szczerze, to świat się zmienia i będzie się zmieniał coraz szybciej. Wyzwań będzie przybywało, zwłaszcza w obszarze zagrożeń środowiskowych. I nie ma ucieczki od zrównoważonego rozwoju, który z jednej strony ma na celu mitygację degradacji środowiska, a z drugiej adaptację do nowych trudniejszych warunków. W tym kontekście szansa na przewagę konkurencyjną jest dla dynamicznych i innowacyjnych przedsiębiorstw, które będą uzbrajały się w wiedzę, podpatrywały najlepsze praktyki, edukowały swoich klientów i tworzyły własne nowatorskie rozwiązania. Jako jeden z przykładów działania w tym kierunku mogę wymienić nasze misje gospodarcze do Japonii, które Prezes Katarzyna Michniewska od lat osobiście prowadzi przynajmniej raz w roku. To unikatowa oferta dla wyższej kadry menedżerskiej obejmująca wizyty studyjne w fabrykach legendarnych koncernów motoryzacyjnych i podpatrywanie ich rozwiązań oraz poznawanie japońskich projektów urbanistycznych odpowiadających na kryzys klimatyczny i wyzwania transformacji energetycznej. W tym roku spotkało nas bardzo miłe wyróżnienie. Z inicjatywy japońskiego miasta Kioto nasza Prezes została zaproszona do udziału w konferencji podczas wystawy światowej EXPO 2025 w Osace. Prezentowała tam naszą nowatorską formułę edukacji ekologicznej poprzez spektakle muzyczno-akrobatyczne w teatrze Bohema House.

Katarzyna: Tak. Wspaniale było zostać tak docenionym, zwłaszcza przez miasto Kioto, które jest liderem działań na rzecz zrównoważonego rozwoju na świecie. Ale jak już się tak chwalimy, to Piotr prowadzi specjalistyczne zajęcia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Grupa Eko Cykl jest partnerem studiów podyplomowych Zarządzanie Środowiskiem i Gospodarka Odpadami na tej uczelni. Kształcą się tam audytorzy i menedżerowie w branży. Jako grupa też staramy się tworzyć różnorodne platformy do wymiany doświadczeń. Zorganizowaliśmy już 14 edycji Międzynarodowej Konferencji Logistyka Odzysku, na której omawiane są aktualne wyzwania i innowacje w tym obszarze oraz szerzej w ochronie środowiska.

Redakcja: Czy to wszystko, co powiedzieliście, można uznać za wystarczające argumenty za tym, że na byciu “zielonym” można zdobyć przewagę konkurencyjną i budować sukces w biznesie?

 

Katarzyna: Na pewno to nie są wszystkie argumenty. Moglibyśmy ten temat omawiać jeszcze długo. Ale, tak jak już wspomniał Piotr, od zrównoważonego rozwoju nie ma odwrotu. Musimy to wszyscy zrozumieć. I wygrają te biznesy, które najszybciej osiągną mistrzostwo działając w tym paradygmacie.

Mariusz: A naszą rolą jest dostosowywać naszą ofertę, aby jak najlepiej je w tym wspierać.

***

Grupa Eko Cykl jest jedną z pierwszych, które na naszym rynku realizowały profesjonalne usługi doradztwa środowiskowego oraz prowadziły organizacje odzysku opakowań. Przez 30 lat działalności Grupa Eko Cykl z przychodami na poziomie 82,5 mln jest liderem tego rynku. W skład grupy wchodzą: Eko Cykl Sp. z o.o., która kompleksowo doradza firmom z różnych branż w zakresie obowiązków środowiskowych, ESG oraz innowacji na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań SA - broker rynku recyklingu i lider edukacji ekologicznej z pierwszym na świecie teatrem ekologicznym. Według ankietowanych klientów spółka jest najczęściej wybieraną do współpracy organizacją odzysku i jedną z nielicznych z całkowicie polskim kapitałem. Grupa obsługuje klientów w kilkunastu językach.

Katarzyna Michniewska - Prezes Zarządu Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań SA, członek Zarządu Eko Cykl Sp z o.o.

Mariusz Szabłowski - Dyrektor sprzedaży Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań S.A.

Piotr Grodkiewicz - Dyrektor Zrównoważonego Rozwoju Eko Cykl Sp z o.o.