SZCZĘŚCIE. Czym jest i jak sprawić by zostało z nami na dłużej?

Według słownika języka polskiego „szczęście to uczucie wielkiego zadowolenia, radości, pomyślny los, powodzenie, czy splot pomyślnych okoliczności”. Obecnie definicja ta mocno wykracza poza ramy. Szczęście jest przez ludzi definiowane indywidualnie… i dobrze.

W 2019 roku przeprowadzono badania mające na celu sprawdzenie poziomu szczęścia u Polek. Tylko 21% kobiet deklaruje poczucie całkowitego szczęścia, pozostałe 79% nie potrafi określić swojego obecnego stanu lub jest na etapie szukania właściwej drogi. Otwarcie o tym, że nie są szczęśliwe mówi 5% badanych. Biorąc pod uwagę przewidywania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do roku 2040, najczęściej pojawiającą się chorobą cywilizacyjną będzie depresja spowodowana szybkim tempem życia, natłokiem informacji, przewlekłym narażeniem na stres, narastającymi problemami oraz powszechnym dostępem do treści szkodliwych…

Co zatem możemy zrobić już dziś w trosce o nasz dobrostan psychiczny i fizyczny?

ZMIEŃ NASTAWIENIE

• Pracuj nad swoim nastawieniem. W trudnych, stresujących sytuacjach zwróć szczególną uwagę na to, na co masz wpływ i na tym się skup. Bądź świadom swoich zasobów i korzystaj z nich. Za dużo czasu i naszej energii poświęcamy na zamartwianie się rzeczami, na które nie mamy wpływu.

BĄDŹ „TU I TERAZ”

• Nie myśl o tym, co było wczoraj, ani o tym, co przyniosą kolejne dni. Skup się na tym, co teraz. Czerp z tego radość. Otwórz się na małe, pozytywne rzeczy, które dzieją się wokół Ciebie. Zauważ je i doceń.

PRAKTYKUJ WDZIĘCZNOŚĆ

• Umiejętność doceniania tego, co się ma jest ogromnym źródłem szczęścia. Każdego dnia przed snem lub tuż po przebudzeniu pomyśl, zapisz za co jesteś wdzięczny. To ćwiczenie uświadomi Ci jak wiele masz oraz to, że szczęście jest tu, koło Ciebie. Nie trzeba go szukać daleko.

POSTAW NA ROZWÓJ - PRACUJ NAD SOBĄ

• Czytaj! Każda książka wnosi coś w nasze życie. Stwarzaj sobie powody to odczuwania pozytywnych emocji. Łap równowagę poprzez spacery, medytację czy aktywność fizyczną. Jeśli jest obszar, nad którym chcesz pracować, zrób to. Zawsze możesz skorzystać ze wsparcia psychologa , coacha czy trenera.

PRZYJRZYJ SIĘ SWOJEMU OTOCZENIU

• Czy masz wokół siebie ludzi, którzy dodają Ci skrzydeł, wierzą w Ciebie, wspierają? Czy takich, którzy wiecznie narzekają, wpływając swoim nastawieniem negatywnie na Twoją motywację? To kim się otaczamy ma duży wpływ na nasze samopoczucie, wiarę w siebie, podchodzenie do wyzwań, jakie przynosi nam życie.

STWÓRZ SWOJĄ LISTĘ UMILACZY

• Zapewne masz listę ulubionych piosenek, filmów, książek, które w kilka chwil potrafią naładować Cię pozytywną energią. Pozwalają się odprężyć, czy rozbawiają do łez. Czerp z tych zasobów. Kiedy tylko jesteś w gorszym nastroju, skorzystaj ze swojej listy.

Optymizmu i poczucia szczęścia można się nauczyć

OPTYMISTA VS. PESYMISTA

Psycholog Martin Seligman jest autorem wielu badań dotyczących optymistycznego i pesymistycznego podejścia do życia. Jego zdaniem optymiści różnią się od pesymistów sposobem spostrzegania i wyjaśniania swoich sukcesów oraz niepowodzeń. Kiedy optymiście się nie powiedzie, traktuje to w sposób konstruktywny, jako cenną lekcję. Myśli, że następnym razem może mu się udać, jeśli odpowiednio zmieni swoje zachowanie czy sytuację. Wykorzystuje dotychczasowe doświadczenie żeby ustalić, co musi zrobić, by zwiększyć swoje szanse podczas kolejnej próby. Pesymiści zaś wykorzystują to samo doświadczenie, żeby potwierdzić swoje najczarniejsze przewidywania, żywiąc przy tym przekonanie, że to ich wina. Takie postrzeganie niepowodzeń podcina skrzydła i sprawia, że nierzadko nie podejmują kolejnej próby. Osoby z optymistycznym podejściem potrafią stworzyć plan B, są bardziej świadome swoich zasobów i możliwości. Sprawniej wyznaczają cele i planują drogę do ich realizacji. Są otwarci na zadawanie pytań i proszenie o rady, w celu opracowania nowej, lepszej strategii.

NAUKOWA TEORIA SZCZĘŚCIA

Model PERMA

Model został opracowany przez psychologa Martina Seligmana. Składa się z pięciu elementów wpływających na psychologiczny dobrostan i szczęście. Pomaga poznać oraz zrozumieć poszczególne jego elementy, podpowiada jak z nich czerpać, by osiągnąć życie pełne szczęścia.

POZYTYWNE EMOCJE (Positive emotions)

To jeden z najbardziej oczywistych składników szczęścia. Pozytywna wizja życia i jego wszystkich obszarów motywuje nas do działania, sprawia, że jesteśmy bardziej kreatywni, zmotywowani, że nam się chce, zachęca do podejmowania wyzwań (z większą odwagą). Wiele badań naukowych potwierdza - warto skupiać uwagę na pozytywnych aspektach życia. Źródłem wielu korzyści dla zdrowia jest optymizm, co potwierdzają liczne badania naukowe.

ZAANGAŻOWANIE (Engagement)

W naszym życiu ważne jest, aby podejmować działania, które wymagają naszego pełnego zaangażowania. Zaangażowanie w działania jest dla nas ważne, po to abyśmy mogli uczyć się, rozwijać i pielęgnować nasze osobiste szczęście. Wszyscy potrzebujemy czegoś w naszym życiu, co całkowicie absorbuje nas w chwili obecnej, sprawiając, że wchodzimy w stan „przepływu” (ang. flow) błogiego zanurzenia się w zadaniu lub działaniu. Twórcą koncepcji „przepływu” (flow) jest Mihaly Csikszentmihalyi, według którego flow to stan między satysfakcją a euforią, wywołany całkowitym oddaniem się jakiejś czynności. Ten rodzaj „przepływu” zaangażowania jest ważny, aby zwiększyć naszą inteligencję, umiejętności i zdolności emocjonalne.

RELACJE (Relationships)

Relacje i związki społeczne stanowią ważny element naszego życia. Dla prawidłowego funkcjonowania potrzebujemy ludzi. Badania wykazały, że ośrodki bólowe w mózgu ulegają aktywacji, kiedy jesteśmy zagrożeni izolacją.

Umiejętność budowania trwałych i wartościowych relacji jest czymś nad czym warto pracować. Szerzy to miłość, daje wiele radości, poczucie spełnienia i szczęście.

ZNACZENIE (Meaning)

Posiadanie celu, poczucie sensu życia, podejmowanie działań jest kluczowe, aby żyć życiem szczęśliwym i spełnionym. Jaka jest moja życiowa misja? Do czego dążę? Z jakiego powodu to robię?...

Znalezienie większego celu nadaje ludziom sens życia i motywuje ich do działania.

OSIĄGNIĘCIA (Achievements)

Wyznaczanie celów i ich realizacja prowadzi do poczucia satysfakcji, osobistej dumy i spełnienia. Osiągnięcia w życiu są ważne, bo dają poczucie sensu, budują pewność siebie i zaspokajają potrzebę samorealizacji. Warto być uważnym - widzieć nawet małe osiągnięcia i celebrować.

Psycholog Richard Wiseman zaś w swojej książce "Kod szczęścia" przedstawia wnioski z przeprowadzonych badań dotyczących różnic pomiędzy tzw. szczęściarzami a pechowcami. Jak to się dzieje, że jedni mają ciągle szczęście, a innym wiatr w oczy…? Na podstawie wyników sformułował 4 zasady, które pozwolą zwiększyć szanse na szczęśliwe życie. Są to:

Otwartość na zmianę - w końcu to, co pewne w życiu to zmiana. Zdolności adaptacyjne stanowią kompetencje przyszłości, które warto rozwijać już teraz.

Słuchanie własnej intuicji - wymaga spokoju wewnętrznego, by wyraźnie usłyszeć sygnały płynące z naszego ciała oraz zaufać im.

Wiara w to, że przyszłość będzie dobra - umiejętność spojrzenia w przyszłość z nadzieją i optymizmem. Odkładając na bok trudne, przykre doświadczenia, tak by nie przysłaniały nowych możliwości.

Uczenie się na błędach i działanie pomimo niesprzyjających okoliczności - to od nas zależy, czy niepowodzenie potraktujemy jako cenną lekcję, wskazówkę jak postąpić następnym razem czy porażką, która powstrzyma nas przed dalszym działaniem. Cenną umiejętnością jest obiektywne określenie na co mamy wpływ, a na co nie i skupienie się na tym, na co wpływ mamy. Buduje to nasze poczucie sprawczości.

Dobrą informacją jest to, że umiejętności te można wypracować. Po kilku miesiącach ich stosowania, osoby uważające się za pechowców, odnotowały znaczną poprawę jakości swojego życia.

Możemy do woli korzystać z narzędzi rozwojowych jakie daje nam nauka. To, czy odczuwamy szczęście zależy od nas samych. Jedno jest pewne, pozytywne podejście do życia jest dla nas dużo  zdrowsze i daje nam większe możliwości. Decyzja zatem należy do Ciebie. Chcesz widzieć szklankę do połowy pełną czy pustą…?

Marta Osuch - psycholog ze specjalnością psychologia zmiany, specjalista ds. zarządzania zasobami ludzkimi, trenerka rozwoju osobistego i zawodowego, prelegentka TEDx SGH 2019, ekspertka w audycjach radiowych i programach telewizyjnych, autorka artykułów na temat roli psychologii w biznesie, organizatorka akcji społecznej „Sama definiuję swój Sukces” i projektu Projektantki Sukcesu, założycielka firmy Psychology & Business.