Gospodarka z nadziejami, ale firmy wciąż mają problemy

MGW Corporate Consulting Group analizuje sytuację polskich przedsiębiorców. Otwarcie większości branż nie gwarantuje natychmiastowego powrotu do stabilności gospodarczej – taka myśl przyświeca kolejnemu wydaniu autorskiego raportu MGW Corporate Consulting Group. Niestety, pomimo zniesienia znacznej części obostrzeń sanitarnych, polskie biznesy wciąż mierzą się z ogromnym wyzwaniem w postaci utrzymania płynności finansowej. Jej brak z kolei przełożył się na kolejny rekord liczby otwartych postępowań restrukturyzacyjnych.

Co się działo w II kwartale?

Sytuacja w II kwartale br., ale również konsekwencje tego okresu w przełożeniu na najbliższe miesiące będą co najmniej paradoksalne. Z jednej strony mieliśmy do czynienia z absolutnie rekordową roczną dynamiką PKB, jednak jak zaznaczają ekonomiści – jest to przede wszystkim zasługa niskiej bazy w roku 2020, która była wynikiem przede wszystkim twardego lockdownu. Jak informowali analitycy GUS-u, po uwzględnieniu stopy inflacyjnej produkt krajowy brutto za II kwartał br. był o 1,9 proc. wyższy niż w I kwartale, a względem analogicznego okresu w roku 2020 – aż o 10,9 proc. wyższy.

Jednak znaczne odbicie postpandemiczne polskich firm to tylko przysłowiowa kropla w morzu potrzeb. Przedsiębiorcy wciąż obawiają się 4. fali pandemii, 5-proc. inflacji oraz wciąż niepewnego terminu wejścia w życie środków unijnych. Ponadto, potencjalnie kryzysogenne z perspektywy właścicieli działalności gospodarczych mogą być zapisy tzw. Nowego Ładu.

Problemy pomimo odbicia

Jak zaznacza Mariusz Grajda, Partner Zarządzający w MGW CCG oraz współautor raportu “Restrukturyzacja przedsiębiorstw w II kwartale 2021 roku. Analiza i interpretacja postępowań restrukturyzacyjnych.” sytuacja w II kwartale br. uwidacznia dwa podstawowe zjawiska, których skutkiem jest zarówno poprawa sytuacji epidemiologicznej, jak i wciąż niestabilna sytuacja branż najbardziej dotkniętych pandemią (m.in. hotelarstwa). Zdaniem analityków z MGW CCG, optymizm części przedsiębiorców wyrażony w rekordowym wskaźniku PMI rzędu 59,4 pkt w czerwcu br. może być potwierdzeniem pozytywnych trendów w najbliższej przyszłości. Z drugiej zaś strony, rynek restrukturyzacyjny odnotował bezprecedensowy wskaźnik otwartych postępowań na poziomie 460 w kwartale.

Co ciekawe, już we wcześniejszych opracowaniach analitycy z MGW CCG przewidywali rosnący odsetek otwieranych postępowań restrukturyzacyjnych. Po III kwartale ub. r. zespół prognozował, iż w perspektywie półrocza nastąpi gwałtowny skok niewypłacalności krajowych przedsiębiorstw.

W poprzednim raporcie zespół MGW CCG przewidywał, iż w ciągu 3 miesięcy rynek odnotuje jeszcze większy skok liczby otwieranych postępowań. Dynamikę wzrostów analitycy obserwują od II kwartału ub. r., który w porównaniu z wynikami za II kwartał br. miał o 296,6 proc. mniej otwartych postępowań niż obecnie. Właśnie II kwartał br. jest już 4. z kolei, pod względem wzrostów otwieranych postępowań.

Nadzieje na wyhamowanie niewypłacalności

Z drugiej zaś strony analitycy z MGW CCG zaznaczają, iż dynamika przyrostów ulega systematycznemu zmniejszaniu. W II kwartale 2021 roku odnotowano wzrost liczby postępowań o 10,84 proc. w stosunku do I kwartału br., a dla porównania I kwartał odnotowywał wzrost w stosunku do IV kwartału 2020 roku o ponad 31 proc. Jak zaznaczają autorzy raportu, jeszcze innym czynnikiem wpływającym na wzrost postępowań mógł być kończący się pierwotny termin obowiązywania uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Ten z kolei miał obowiązywać do 30 czerwca br., jednak ustawodawca uchwalił nowelizację, która wydłużyła okres dostępności instrumentu do końca listopada 2021 roku.

– Struktura otwieranych postępowań wykazuje pełną dominację uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu. W IV kwartale ub. r. UPR stanowiły 77 proc. ogółu, w I kwartale br. 86 proc., a w II kwartale br. już blisko 92 proc. W naszej ocenie taka struktura budzi pewien niepokój. Z jednej strony obserwujemy zwiększającą się dominację tego instrumentu, lecz z drugiej notujemy niską efektywność UPR. Dłużnicy wybierają postępowanie uproszczone m.in. ze względu na możliwość szybkiej realizacji, ale najczęściej sięgają po nie podmioty, po prostu chcące zabezpieczyć ryzyko egzekucji. Niestety, często jednak nie towarzyszy temu głębsza koncepcja planu restrukturyzacyjnego, a co za tym idzie, działanie to można odczytywać w niektórych przypadkach wyłącznie jako krótkoterminową chęć obrony przed działaniami wierzycieli – komentuje Mariusz Grajda z MGW CCG.

Jakie sektory odpowiadają za największą część otwartych postępowań? Według wyliczeń MGW CCG w II kwartale br. po raz kolejny rolnictwo notowało największy przyrost niewypłacalności rzędu 44 proc. Drugą co do wielkości branżą ze znaczną liczbą postępowań są tzw. „Pozostałe usługi”, a więc przedsiębiorstwa działające w ramach PKD od 64 do 96. Co ważne jednak, z uwagi na szeroki zakres działalności struktura grupy jest mocno rozdrobniona, choć w przypadku liczby otwieranych postępowań na pierwszy plan wysuwają się firmy wyspecjalizowane w zarządzaniu nieruchomościami pod wynajem (około 13 proc. w zbiorze). Z kolei za 7 proc. postępowań w grupie odpowiadają firmy z PKD 71.12, a więc prowadzące działalność profesjonalną, naukową i techniczną. Jak wynika z analiz MGW CCG, są to najczęściej podmioty oferujące usługi projektowania inżynierskiego, bądź doradztwo związane z maszynami.

Lato z nadzieją na stabilizację i widmo końca uproszczeń

Względnie stabilne wskaźniki z kolei przypadły na sam początek III kwartału br., które przeanalizował już zespół MGW CCG. Według badaczy do 18 sierpnia otwarto 210 nowych postępowań restrukturyzacyjnych, co na tym etapie kwartału oznacza spadek w porównaniu do II kwartału 2021 o około 30 proc. Jak podają przedstawiciele MGW, w lipcu nie odnotowano dużego spadku nowo otwieranych postępowań (otwarto 155), jednak już w sierpniu spadek był znaczący.

Od 1. do 18. dnia miesiąca otwartych zostało jedynie 55 postępowań. Tym samym zespół MGW podtrzymuje prognozę zawartą w raporcie za II kwartał, wskazującą na spadek w III kwartale liczby otwieranych postępowań, która nie powinna przekroczyć 300-350 przypadków. Co za tym idzie, III kwartał byłby pierwszym od roku, w którym nastąpiłby spadek postępowań na taką skalę (szacunkowo od 30 do 35 proc.). Eksperci z MGW zaznaczają, iż sezon urlopowy jest swego rodzaju testem dla walki przedsiębiorców o odrobienie strat i powrót do rentowności (szczególnie w branży turystycznej i restauracyjnej, jak również branżach pokrewnych).

Najbliższe miesiące mogą być jeszcze inną formą próby, a to za sprawą zbliżającego się terminu głębokich zmian w prawie restrukturyzacyjnym. Dokładnie od 1 grudnia br. przestanie istnieć uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, a więc najpopularniejsze narzędzie wśród przedsiębiorców w okresie pandemii. Jak wyjaśnia zespół MGW CCG, związane z nim atrybuty przejmuje wprawdzie postępowanie o zatwierdzenie układu, ale nie będzie możliwości jego otwarcia w przypadku, jeśli wcześniej umorzono w stosunku do Dłużnika inny rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego. Pozostałe istotne zmiany obejmują m.in. obowiązek przygotowania szerszego zakresu dokumentów umożliwiających otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu, zmianę zasad wynagrodzenia Nadzorcy Sądowego w uproszczonym postępowaniu układowym, czy też rozszerzony zakres wierzytelności objętych układem z mocy prawa. Ważnym czynnikiem modyfikacji będzie wprowadzenie Krajowego Rejestru Zadłużonych, którego zadaniem jest znaczące zwiększenie transparentności prowadzonych postępowań oraz szerszy dostęp do danych restrukturyzowanych przedsiębiorstw.

Krajowi przedsiębiorcy wchodzą w kolejną fazę walki z kryzysem pandemicznym, choć bez racjonalnej analizy własnych możliwości i szans, istnieje ryzyko potencjalnego załamania niektórych branż. Jak zaznaczają autorzy raportu, starcie z niewypłacalnością nadal trwa, a już kolejne miesiące zarysują trendy, które będą towarzyszyć gospodarce w dalszej perspektywie.

Raport „Restrukturyzacja przedsiębiorstw w II kwartale 2021 roku. Analiza i interpretacja postępowań restrukturyzacyjnych.” jest dostępny bezpłatnie pod adresem:

https://restrukturyzacja.mgwccg.pl/media/MGW-Raport-IIQ2021.pdf