Żyjąc w ciągłym pośpiechu, nie słyszymy sygnałów, które wysyła nam organizm
W pracy lidera bardzo ważna jest wysoka odporność na stres, otwartość i elastyczność, zdolności komunikacyjne oraz wysoka kultura osobista
Świadomość roli psychologii w biznesie staje się coraz większa. Liderzy coraz chętniej inwestują we wsparcie psychologiczne dla pracowników, dając możliwość pracy indywidualnej z coachem, bo wiedzą, że szczęśliwy pracownik to efektywny pracownik. Jeszcze niedawno tego typu działania były zarezerwowane dla wyższej kadry managerskiej. Jakie są Twoje przemyślenia i obserwacje w tym temacie?
Widać bardzo duży wzrost działań wspierających pracowników w ich rozwoju. Jednym z nich jest właśnie coaching. Rzeczywiście, najwięcej procesów coachingowych w organizacjach jest dedykowanych wyższej kadrze zarządzającej, aby wesprzeć managerów w łatwiejszym osiąganiu przez nich zamierzonych celów. Firmy, które korzystają ze wsparcia coacha wiedzą jakie pozytywne efekty przynosi praca z nim i nie boją się w to inwestować. Niektórzy managerowie, szczególnie Ci świadomi i zaangażowani w rozwój swoich zespołów, decydują się na coaching dla swoich pracowników. Takie wsparcie jest uzasadnione szczególnie kiedy manager widzi, że jego pracownik ma nowe wyzwania, z którymi się mierzy lub trudności, z którymi ciężko mu sobie poradzić. W takim przypadku zazwyczaj wspólnie z pracownikiem i jego przełożonym podejmuje się decyzję jakiego tematu będzie dotyczył coaching natomiast praca indywidualna z coachem dzieje się za zamkniętymi drzwiami w atmosferze poufności i zaufania. Podczas pracy coachingowej pracownik odkrywa swoje zasoby, z których zaczyna świadomie korzystać. Po zakończonym procesie ma wygenerowane rozwiązania, jest pewniejszy siebie, poprawia się jego funkcjonowanie w biznesie. Korzyści z coachingu ma nie tylko pracownik, ale również organizacja, która zyskuje zmotywowanego i efektywnego pracownika, co bardzo pozytywnie przekłada się na wyniki biznesowe.
Obecna sytuacja jest pewnego rodzaju sprawdzianem - jak radzimy sobie w trudniejszych warunkach. To czas weryfikacji i refleksji - czy jesteśmy spełnieni, czy potrzebujemy zmiany w życiu. Wielu ludzi zainwestowało ten czas w rozwój - warsztaty, sesje z coachem, czytanie książek rozwojowych. Jakie pozytywy zauważyłaś w pracy z klientami w tym wyjątkowym okresie?
Zmianę obserwuję dookoła. Lockdown spowodował, że wszyscy zwolniliśmy. Kiedy zatrzymujemy się na moment do głosu zaczynają dochodzić emocje, czujemy, że coś nas uwiera. Zadajemy więc sobie pytania „jak ja się czuję?” „czy jestem szczęśliwy?”, zaczynamy poszukiwać odpowiedzi. Wiele osób postanowiło wykorzystać ten moment na samorozwój. Bardzo dużą popularnością cieszą się warsztaty rozwojowe, więcej osób decyduje się na pracę z coachem czy własną psychoterapię, żeby poprawić jakość swojego życia i rozwijać swój potencjał. Dzięki „zatrzymaniu” zaczęliśmy dostrzegać co jest dla nas naprawdę ważne i zapragnęliśmy wprowadzić w naszym życiu zmiany na stałe.
Zgodnie z przewidywaniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do roku 2040, najczęściej pojawiającą się chorobą cywilizacyjną będzie depresja spowodowana szybkim tempem życia, natłokiem informacji, przewlekłym narażeniem na stres, narastającymi problemami oraz powszechnym dostępem do treści szkodliwych… Jakie rozwiązania jako psycholog i coach mogłabyś zaproponować w ramach działań profilaktycznych?
Żyjąc w ciągłym pośpiechu, często nie słyszymy sygnałów, które wysyła nam nasz organizm. Budzimy się dopiero kiedy coś zaczyna nas boleć… migrena, ból brzucha czy napięcia w kręgosłupie. Najczęściej bierzemy na to magiczną tabletkę przeciwbólową i biegniemy dalej. Taka metoda działa tylko na chwilę i nie rozwiązuje narastającego problemu, który w dłuższej perspektywie prowadzi do poważnych skutków. Dobrym pomysłem jest wyznaczenie w ciągu dnia chwili tylko dla siebie, momentu, w którym możemy się zrelaksować w sposób, który dla nas jest przyjemny i regenerujący. Ważne jest również znalezienie czasu na codzienną aktywność najlepiej w zieleni. Badania dowodzą, że regularne przebywanie blisko natury obniża objawy depresji. Kolejną aktywnością, którą bardzo polecam jest medytacja i ćwiczenie uważności. Głębokie oddechy regulują nasz układ nerwowy w połączeniu z trenowaniem uważności mamy przepis na obniżenie reakcji stresowych. Kluczowa jest też odpowiednia dieta i to, czym karmimy nasz organizm. Nie zapominajmy o tym, że dieta ma bardzo duży wpływ na funkcjonowanie naszego mózgu. Nie mogę nie wspomnieć też o ogromnej roli snu.
Dobrej jakości sen jest warunkiem koniecznym dla regeneracji i odżywiania komórek naszego organizmu, więc jeśli chcemy być sprawni, mieć dobrą pamięć i doświadczać więcej pozytywnych emocji to musimy dobrze się wysypiać. Ostatnią równie istotną kwestią jest dieta niskoinformacyjna, która polega na odzyskaniu efektywności i spokoju dzięki niepoświęcaniu czasu na ciągłe czytanie lub oglądanie informacji o negatywnym wydźwięku. Zaobserwujmy, ile czasu w ciągu dnia poświęcamy na przetwarzanie negatywnych informacji i zastanówmy się co innego moglibyśmy w tym czasie robić, co dałoby nam pozytywną energię.
Obok wiedzy merytorycznej w biznesie równie ważne są kompetencje miękkie (np. umiejętność komunikowania się, dawania informacji zwrotnej, budowania relacji…) Jakie działania w Twojej ocenie mogą podjąć firmy, zespoły w ramach pracy na ich rozwojem?
Przychodzi mi na myśl kilka bardzo istotnych rozwiązań, które są złożone i angażujące, ale przynoszą wymierne efekty:
- Budowanie inkluzywnej kultury i zarządzanie różnorodnością – polega na tworzeniu takiego miejsca pracy, w którym bez względu na różnice między pracownikami wszyscy będą mieli równe szanse, aby w pełni wykorzystywać i rozwijać swoje kompetencje. Jest to szereg działań firmy, w których uwzględnia się i czerpie z różnorodności wiekowej, płciowej, genderowej czy pokoleniowej, jak również z różnych doświadczeń, pomysłów i innych punktów widzenia pracowników. To niezwykle istotne podejście w budowaniu pozytywnych doświadczeń pracownika.
- Kultura uczenia się na błędach – ideą tej koncepcji jest akceptacja popełnianych błędów, zachęcanie do własnej inicjatywy, która jest zawsze mile widziana oraz uczenie się poprzez błądzenie. Podejście to zakłada, że niepowodzenia są dobre i nie należy się ich bać, ani tym bardziej potępiać. Dzięki takiej zmianie nastawienia do popełniania błędów pracownicy będą chętnie dzielili się swoimi pomysłami bez lęku przed negatywną oceną. Zamiast myśleć o konsekwencjach ewentualnego niepowodzenia będą się skupiać na szybkim znalezieniu rozwiązania, chętniej będą angażowali się w dodatkowe zadania i podejmowali nowe wyzwania.
- Zwinna organizacja – organizacje stale mierzą się z rosnącą na rynku konkurencją oraz dużymi oczekiwaniami ze strony klientów. Chcąc skutecznie radzić sobie z szybko zmieniającym się środowiskiem biznesowym, korzystają z podejścia zwinnego. Do głównych zalet zwinnej organizacji zalicza się skuteczne reagowanie na zmiany, szybkość, elastyczność oraz spersonalizowane podejście do produktu czy problemu. Pamiętajmy, że zwinnych podejść jest szereg i należy je odpowiednio dobrać do specyfiki organizacji.
- Zwinne przywództwo – dzięki takiemu podejściu do zarządzania manager jest w stanie budować efektywny zespół, którego członkowie mają dużą autonomie i swobodę działania oraz mogą korzystać ze swojej kreatywności i innowacyjności, jednocześnie harmonijnie współpracując z resztą zespołu.
- Wdrożenie regularnego feedbacku - jest istotnym czynnikiem wspierającym rozwój. Buduje relacje między przełożonym a pracownikiem, podnosi zaangażowanie i motywację. Pozwala określić mocne i słabe strony oraz wyznaczyć obszary, które wymagają poprawy jak również te, które warto dalej rozwijać.
Coaching w organizacji - uważany jest za narzędzie, które ma bardzo duży wpływ na przyspieszenie rozwoju organizacji. Pomaga odkryć potencjał drzemiący w pracowniku, wydobyć jego zdolności i możliwości, pracować nad wzmocnieniem kompetencji.
Szkolenia dopasowane do potrzeb – inwestycja w identyfikację potrzeb szkoleniowych, a następnie przeprowadzenie szkoleń, pomaga skutecznie doskonalić zawodowo pracowników i przynosi wymierne korzyści całej organizacji. Z jednej strony mamy atrakcyjnego pracodawcę, który inwestuje w rozwój pracowników, z drugiej strony wykwalifikowaną grupę ludzi, która podnosi pozycję firmy na rynku.
Z uwagi na sytuację związaną z Covid-19 większość firm przeszła na zdalny tryb pracy. Jest to niewątpliwie moment przyjrzenia się liderom, jak poradzili sobie z adaptacją do nowej sytuacji, czy zbudowali wcześniej silne zespoły, które potrafią sprawnie działać mimo odległości, czy komunikacja przebiega prawidłowo? W miejscach, gdzie dbało się o rozwijanie kompetencji miękkich pracowników dużo sprawniej firma przeszła przez czas zmian. Czym według Ciebie powinien charakteryzować się autentyczny lider?
Wspominasz o bardzo ważnej kwestii. Styl zarządzania przez lidera ma bezpośrednie przełożenie na efektywność pracy zespołu w czasie izolacji. Jeśli lider kierował się mikrozarządzaniem i nie dawał przestrzeni pracownikom do samodzielnego działania, podwładni będą na każdym kroku czekali na jego akceptację przez co procesy biznesowe będą się wydłużały. W zespołach, w których kładziono nacisk na samodzielność i budowano zaangażowanie pracowników, po krótkiej adaptacji do nowej sytuacji, przejście do działania będzie bardziej płynne. Tak więc odnosząc się do Twojego pytania, autentyczny lider dba o potrzeby biznesu jednocześnie wspierając swoich pracowników. Potrafi stworzyć przyjazną atmosferę pracy oraz posiada zdolności przywódcze, dzięki którym potrafi skoordynować pracę swoją oraz całego zespołu. Dobry lider nie rzuca słów na wiatr, nie obiecuje, że trudna sytuacja szybko minie, bo zdaje sobie sprawę, że po upływie czasu i braku zmiany na lepsze, pracowników ogarnie demotywacja. Autentyczny lider motywuje do działania pokazując, że każdy kryzys da się przezwyciężyć, mimo iż droga ku temu może być czasami długa. Charakteryzuje się wysokimi zdolnościami komunikacyjnymi oraz potrafi skutecznie budować pozytywne relacje. Szczególnie w czasie wymuszonej izolacji odpowiedzialny lider zadba o regularne spotkania z zespołem, podczas których rzetelnie poinformuje go o podejmowanych działaniach czy wynikach biznesowych oraz przedstawi swoje oczekiwania w jasny i zrozumiały sposób. Jest świadomy tego, jak ważne jest udzielanie regularnej informacji zwrotnej, mając na uwadze empatię i szacunek wobec pracowników. W pracy lidera bardzo ważna jest wysoka odporność na stres, otwartość i elastyczność, zdolności komunikacyjne oraz wysoka kultura osobista.
Jakie kroki można podjąć, aby pomóc pracownikom zadbać o równowagę (work-life balance)?
Sprawdzonymi sposobami na umożliwienie pracownikom zachowania równowagi między pracą a życiem osobistym są m.in.:
- Możliwość pracy zdalnej. Umożliwienie pracownikom 1-2 dni w tygodniu na pracę zdalną uchroni ich przed traceniem czasu w korkach i umożliwi im spędzić więcej czasu w gronie bliskich.
- Elastyczne godziny pracy. Świadome organizacje widzą, że zmuszanie ludzi do pracy w sztywnych godzinach nie daje takich efektów jak pozwolenie im na pracę w godzinach, w których pracownicy są najbardziej efektywni - o ile pozwala na to specyfika pracy. Najważniejsze jest, aby zadania zostały wykonane w 100%.
- Promowanie aktywności fizycznej i dbanie o zdrowie pracowników. Oprócz standardowych benefitów, które oferuje większość firm, jak karta multisport i opieka medyczna bardzo dobrym pomysłem jest stworzenie programów promujących sport i zachęcających pracowników do aktywności fizycznej. Kolejnym dobrym ruchem jest organizacja tematycznych dni, mających na celu działania prozdrowotne np. owocowy poniedziałek; dzień bez stresu, gdzie można skorzystać z masażu biurowego lub zajęć jogi w miejscu pracy.
- Integracje dla pracowników z rodzinami. Planując imprezy integracyjne warto rozważyć zorganizowanie wydarzenia, gdzie pracownicy będą mogli spędzić czas również z rodzinami, nie będą zmuszeni wtedy do wyboru: rodzina czy praca.
- Przestrzeń do chilloutu, zielone strefy. Duże organizacje coraz częściej tworzą przestrzenie z zielonymi ścianami czy strefami relaksu, dzięki którym pracownik może zrobić sobie przerwę od pracy i zrelaksować się w specjalnie stworzonym do tego miejscu. W mniejszych organizacjach dobrą alternatywą będzie np. udekorowanie przestrzeni biurowej roślinnością.
- Możliwość przyprowadzania zwierząt do biur. Wszyscy wiemy, że nic tak nie rozładowuje napięcia jak widok merdającego ogonem pupila. Badania dowodzą też, że już po dłuższym czasie patrzenia w oczy swojemu psu, rośnie poziom oksytocyny, która wspaniale wpływa na nasz dobrostan.
Oczywiście nie każdy pracodawca będzie mógł pozwolić sobie na wprowadzenie tego typu rozwiązań. Każdy pomysł należy dobrze przemyśleć biorąc pod uwagę dostępny budżet i specyfikę pracy. W zależności od możliwości, należy szukać alternatyw, aby wspierać pracowników w zachowaniu balansu między życiem osobistym a zawodowym.
Co pracownikowi i organizacji może dać coaching?
Proces coachingowy cieszy się coraz większym zainteresowaniem w organizacjach nie bez powodu. Przynosi firmom duże korzyści w głównej mierze dlatego, że pomaga w rozwoju pracowników, podnoszeniu ich kompetencji i efektywności, co przekłada się na rozwój całej organizacji. Coaching w organizacjach wspiera pracowników w realizacji celów biznesowych, wzrostu ich skuteczności w działaniu, ale także zwiększeniu motywacji czy osiągnięciu równowagi w życiu. Bardzo pozytywnym wynikiem pracy coachingowej jest również zapobieganie wypaleniu zawodowemu, poprawa w organizacji pracy, wydajności przy realizacji danego projektu oraz efektywniejsze zarządzanie zespołem. Dodatkowo praca z coachem pomoże w lepszym radzeniu sobie ze stresem, co zwiększy wydajność pracy przy wymagających projektach. Zatem coaching będzie bardzo dobrym wsparciem dla kadry zarządzającej, która chce na przykład wzmocnić w zespołach zaangażowanie, budowanie postawy odpowiedzialności za wykonywane zadania oraz uruchamiać twórcze zasoby. Dla managera, który mierzy się z nowym wyzwaniem lub odwrotnie – czuje się zmęczony i przeciążony ilością obowiązków. Dla lidera, który pierwszy raz podejmuje taką rolę i będzie miał pod sobą podległy zespół. Jak również dla specjalisty, który ma problemy z efektywnym wykonywaniem swoich obowiązków.
Z jakimi wyzwaniami, celami warto zgłosić się do coacha? Komu może pomóc coaching?
Obecnie, coraz więcej z nas doświadcza poczucia przytłoczenia ogólnym tempem życia, nadmiarem napływających informacji, sytuacją związaną z pandemią. W odpowiedzi na nasze pragnienia i cele rośnie potrzeba efektywnych rozwiązań. Coaching nam to umożliwia, skutecznie wspiera na drodze do zidentyfikowania pragnień i osiągnięcia zamierzonych celów.
Obszary i zastosowania coachingu to m.in.: rozwój kompetencji, wspieranie twórczości i projektowania rozwiązań, wzmacnianie zaangażowania i odpowiedzialności, planowania i organizacji czasu, rozwoju i zarządzania talentami, wdrażania coachingowego stylu zarządzania, wspierania wdrażania zmian. Kluczowe korzyści z wykorzystania coachingu to poprawa organizacji czasu, zwiększenie równowagi i jakości życia, zadowolenie i zaangażowanie w pracę, rozwój kariery i doskonalenie kompetencji, wzrost produktywności, lepsze relacje z ludźmi, wzrost samoświadomości, wykorzystanie swoich zasobów, jasność celów i swoich wartości, efektywniejsza praca zespołowa, elastyczność i otwartość na zmianę, większa odpowiedzialność za swoje życie i działania.
Rolą coacha jest tworzenie środowiska do samodzielnej i prawdziwej refleksji nad celami/pragnieniami, z którymi przychodzimy. Ważne jest to, że to klient wypracowuje rozwiązania i bierze za nie odpowiedzialność. Coach jest partnerem, który pomaga spoglądać na zachowania, myśli z dystansu. Wspiera klienta w poszukiwaniu rozwiązań, nie podsuwając mu gotowych odpowiedzi, pomaga znaleźć te, które będą z klientem najbardziej spójne. Poprzez rozmowę i zadawanie odpowiednich pytań coach pomaga klientowi poszerzyć jego perspektywę, spojrzeć z innej strony na wyzwanie, z którym się mierzy, wypracować inne niż dotychczas rozwiązania. Dzięki strukturze coachingu, gdzie jest czas na budowanie relacji, refleksję, rozwiązanie, planowanie i wdrażanie – klient uświadamia sobie nowe możliwości, uczy się w pełniejszy sposób korzystać ze swojego potencjału.
Czym kierować się w wyborze coacha?
Zanim zdecydujemy się na spotkanie z coachem dobrze jest zapoznać się z jego profilem. Zapytać czy posiada certyfikat organizacji lub ukończył szkołę, która akredytuje coachów (ICF, ICC, EMCC i Izba Coachingu). Jaką ma specjalizację, jakie jest jego podejście coachingowe? Jak wygląda cały proces coachingowy? Czy odbywa regularnie superwizje? Wciąż mierzymy się z sytuacją, w której wiele osób nazywa się coachami, niekoniecznie nimi będąc. Zawód ten nie jest prawnie uregulowany, więc możemy się spotkać z osobą, która po ukończeniu 1-dniowego kursu będzie nazywała się coachem. Żeby uniknąć styczności z brakiem profesjonalizmu po stronie coacha warto zapoznać się dobrze z jego sylwetką zanim zdecydujemy się na pracę właśnie z nim. Kolejną sprawą jest energia – pierwsze spotkanie z coachem jest idealnym momentem, w którym klient i coach mogą zobaczyć czy „jest między nimi chemia” i nie mam tutaj na myśli chemii jak na pierwszej randce ale uczucie, które podpowiada nam czy chcemy pracować z daną osobą. Najczęściej po pierwszej sesji wiemy już czy model pracy, który reprezentuje dany coach i jego osobowość nam odpowiadają i czy chcemy właśnie z tą osobą współpracować. Warto porozmawiać przed zawarciem kontraktu/umowy na proces coachingowy. Ta rola zawodowa jest otwarta na to, aby klient dobierał do siebie coacha, a nie na odwrót. Pamiętajmy, że coaching to partnerstwo, więc otwartość w rozmowie z coachem o wszystkim, co nas niepokoi, w dowolnym momencie jest wskazana.
Anna Chechlińska - absolwentka Psychologii ze specjalnością Psychologia Kliniczna na Uniwersytecie SWPS, Socjologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz certyfikowany coach Erickson Solution-Focused Coach Certificate (ACTSH ICF) - Międzynarodowa Szkoła The Art & Science of Coaching realizowana przez Erickson Coaching International i Wszechnicę UJ. Od początku swojej kariery zawodowej jest związana z obszarem HR. Obecnie pełni rolę HR Business Partnera w firmie z branży IT. Na co dzień wspiera managerów w budowaniu pozytywnego przywództwa oraz dba o rozwój i dobrostan pracowników. Jako Coach pomaga klientom osiągać ich cele szybciej i efektywniej. Towarzyszy im w drodze po ich MOC!
